Centrum Nauki i Sztuki Stara Kopalnia
Pomniki Czasu / Prolog
Od 29 października do 28 listopada 2019 roku w Wałbrzyskiej Galerii Sztuki BWA zaprezentowany zostanie unikalny, po raz pierwszy prezentowany, zestaw prac Tomasza Domańskiego, poprzedzający monograficzną wystawę Pomniki Czasu / Retrospektywa. Obiekty tu eksponowane, będąc forpocztą dla wystawy głównej, rozpoczynają autorską opowieść o efemerycznych Pomnikach Czasu.
Tomasz Domański
Pomniki Czasu
Centrum Kultury i Nauki Stara Kopalnia w Wałbrzychu
8.11.2019 – 31.01.2020
Monograficzna wystawa Tomasza Domańskiego jest podsumowaniem realizowanego od 25 lat programu artysty, opartego na utopijnej próbie plastycznego zwizualizowania czasu, czyli tworzeniu sprzyjających warunków do umownej jego obserwacji. Jednym z głównych tematów wystawy jest wyjątkowe połączenie efemerycznego działania artystycznego z monumentalnymi i spektakularnymi instalacjami w przestrzeni publicznej.
Prace które będzie można zobaczyć powstały w wyniku fascynacji naturą oraz integralnie z nią związanymi procesami konstruowania formy i ich destrukcji. Tym, co zajmuje Tomasza Domańskiego, pisze Adam Sobota, jest usytuowanie człowieka w obrębie natury i wobec innych ludzi. Jego dzieła mówią nam, że jednostka musi stale określać się wobec zjawisk, które rozwijają się w czasie i mogą być identyfikowane poprzez relacje współzależnych czynników. Zobaczymy przekrojowy pokaz magnum opus artysty, od wczesnych prac z początku lat dziewięćdziesiątych XX wieku aż po dzieła najnowsze, w tym projekty jeszcze nie zrealizowane.
Tomasz Domański jest autorem, kuratorem oraz wykonawcą koncepcji wystawienniczej i specjalnie skonstruowanych przestrzeni ekspozycyjnych, ukazujących retrospektywę lodowych akcji i etapy ich powstawania. Dokumentalnej ikonografii towarzyszą modele, instalacje i filmy. Poza bogatym fotograficznym i projektowym materiałem zobaczymy także archiwalne dokumenty i korespondencję, które towarzyszyły powstawaniu Pomników Czasu.
Tomasz Domański to badacz, obserwator. Jego widzenie wykracza poza utarte życiowo utensylia. On widzi na wskroś, napisała w publikacji Pomniki Czasu Sylwia Świsłocka-Karwot. I rzeczywiście antycypowanie zjawiska topniejących lodowców na ogromną skalę w pracach z początku lat 90., np. Topnienie 1993, są dowodem na ogromną intuicję artysty.
Domański używa abstrakcyjnej formuły do przedstawienia swoich przemyśleń i przeczuć, by po chwili naprowadzić nas do sedna i istoty swojego działania. Gdy je odkrywamy stajemy się odrobinę silniejsi w naszej prywatnej „bitwie” z czasem. Siła powodzenia tego programu artystycznego tkwi we wspólnym odczuwaniu czasu historycznego, nadbudowującego także nasze prywatne historie. W tym kontekście, nie bez znaczenia jest wiek artysty: młodość przypadająca na lata osiemdziesiąte aż po dojrzałą twórczość. To wspólna historia przemijania niezłomnie odradzająca się w strumieniu zdarzeń.
Tomasz Domański
Urodził się w 1962 r. w Giżycku. Studiował w Akademii Sztuk Pięknych we Wrocławiu, gdzie w 1993 r. uzyskał dyplom z rzeźby, a w 2003 r. obronił doktorat, którego przedmiotem była rzeźba efemeryczna jako monument relatywny.
Jest autorem rzeźb, instalacji, obiektów, performensów, rysunków i fotografii. Artysta pracuje przeważnie z naturalnymi materiałami: wodą, lodem, ogniem, drewnem, słomą, popiołem, metalem, wykorzystując właściwe im procesy. Tworzy filmy i animacje jako integralne elementy wielu realizacji. W latach 1995-96, uzyskał stypendium Banaras Hindu University w Varanasi. Pięciokrotny stypendysta Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz wielu fundacji i instytucji, m.in. dwukrotnie Pollock-Krasner z Nowego Jorku, Laurenz Foundation z Bazylei, Montag Stiftung Bildende Kunst z Bonn, dwukrotnie UNESCO-Aschberg z Paryża, KulturKontakt z Wiednia, Adolpha i Esthery Gottlieb z Nowego Jorku. W 1997 nominowany przez Mariusza Hermansdorfera, byłego dyrektora Muzeum Narodowego we Wrocławiu, do Paszportów „Polityki”. W tym samym roku reprezentował Polskę na IX Triennale Sztuki w New Delhi. Swoje projekty i wystawy realizował m.in. w Polsce, Niemczech, Francji, Luksemburgu, Irlandii, Norwegii, Szwecji, USA, Kanadzie, na Alasce, w Hong Kongu czy Korei. Prace Tomasza Domańskiego znajdują się m.in. w kolekcjach takich instytucji jak: Dolnośląskie Towarzystwo Zachęty Sztuk Pięknych we Wrocławiu, Muzeum Narodowe we Wrocławiu, MWW Muzeum Współczesne Wrocław, Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku. Brał udział w pięćdziesięciu wystawach indywidualnych i ponad stu zbiorowych.
Od 2002 roku we wsi Komorowice na Dolnym Śląsku realizuje projekt symbiotycznego ogrodu rzeźb –WIEŻOGRÓD / TowerTopia.
Główne wystawy indywidualne:
1999 Akropolis ‒ wystawa w Muzeum Narodowym we Wrocławiu, instalacja nawiązująca formą do starożytnej świątyni, zmieniająca się przez stulecia w industrialny Technochram XXI wieku.
2003 Rzeźba efemeryczna ‒ Monument relatywny ‒ wystawa doktorancka, Muzeum Architektury, Wrocław.
2008 Recycling Program ‒ Awangarda BWA, Wrocław; seria obiektów, obrazów, kolaży i filmów, oszczędne rzeźbiarskie realizacje w elementarnych tworzywach.
2011 Wiek średni ‒ Wro Art Center, Wrocław; ekspozycja multimedialna złożona z 9 prac.
2014 Kwadratowa kopuła ‒ Europejska Stolica Kultury – Umea 2014, Szwecja. Przed ratuszem w mieście Umea powstał kolejny obiekt z serii Pomniki Czasu wykonany z lodu i stali.
2016 Sen Jakuba ‒ Europejska Stolica Kultury; instalacja w przestrzeni publicznej ‒ Wrocław 2016.
Organizatorzy:
Ośrodek Kultury i Sztuki we Wrocławiu – Instytucja Kultury Samorządu Województwa Dolnośląskiego
Centrum Nauki i Sztuki Stara Kopalnia w Wałbrzychu
Wałbrzyska Galeria Sztuki BWA w Wałbrzychu
Kurator: Tomasz Domański
Wystawa została zorganizowana w ramach obchodów 5 urodzin Centrum Nauki i Sztuki Stara Kopalnia
Patrona Honorowy:
Cezary Przybylski – Marszałek Województwa Dolnośląskiego
Dr Roman Szełemej – Prezydent Miasta Wałbrzycha
Dofinansowano z budżetu Województwa Dolnośląskiego i Miasta Wałbrzycha.
Dzieła prezentowane na wystawie powstały przy wsparciu finansowym Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Wystawie towarzyszy monograficzna książka Tomasza Domańskiego „Pomniki Czasu”, która wydana została w 2018 roku przez Ośrodek Kultury i Sztuki we Wrocławiu. Strefa Kultury Wrocław była Partnerem Wydawniczym Książki w ramach Wrocławskiego Programu Wydawniczego.
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury oraz Samorządu Województwa Dolnośląskiego.
10 stycznia odbędzie się oprowadzanie kuratorskie po wystawie „Pomniki Czasu”. Zapraszamy na godzinę 17.00, wstęp wolny.
Fragment tekstu opisującego twórczość Tomasza Domańskiego:
„…Czas w rozumieniu wrocławskiego artysty wymyka się jednak matematycznym kategoriom. Jest względny, niemierzalny, nie poddaje się precyzyjnym podziałom na godziny, minuty i sekundy, lecz współdziała z naturą i determinowany jest kontemplacyjną obserwacją zderzania się ze sobą żywiołów. Wszystko to dlatego, że twórca za pośrednictwem swoich obiektów podkreśla niejako abstrakcyjny wymiar tego pojęcia, rozważając je raczej w kategoriach trwania, aniżeli następstwa czy też perspektywy temporalnej. Sztukę Domańskiego w najkrótszych słowach można opisać więc jako wielki, bo trwający już niemal trzy dekady, projekt o trwaniu i przemijaniu – sprzecznościach, które jednocześnie stanowią swoje własne dopełnienia. Autor komunikuje o tym już przecież na etapie samego doboru artystycznego tworzywa, sięgając po wodę, ogień, kamień – materiały, które w swojej symbolice dotykają zarówno życia, jak i śmierci.
Wydaje się więc, że operowanie sprzecznościami wpisane jest w metodykę artystycznego działania Domańskiego. Zabieg ten twórca zastosował również przy okazji aranżacji wałbrzyskiej wystawy Pomniki czasu, Retrospektywa, na której pozarozumowy, ewokujący sensoryczne wrażenia obszar pamięci spotyka się z intelektualnym poznaniem, komunikując tym samym, że pełny, wartościowy odbiór dzieł wrocławskiego twórcy przebiega właśnie na styku zmysłów i intelektu.” – Katarzyna Zahorska